Yapılandırılmamış veya diğer adıyla serbest oyun, çocuklarda kendi başına problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini pekiştirmeyi amaçlayan yeni nesil oyunlar arasındadır. Belirli sınırları olmayan ve çocuğun düşünce yapısı ile olay kurgusuna göre farklı şekillerde birleştirilen düzeneklerden oluşan bu oyunlar, genellikle ebeveyn gözetiminde oynanır fakat belirli bir liderlik veya sonuç hedefine sahip değildir. Bu özellikleri sebebiyle daha açık ve serbest düşünmeye teşvik eden yapılandırılmamış oyun, bir nevi çocuğu kendi haline bırakarak özgürce eğitmek anlamına da gelir. O halde, yapılandırılmamış oyun nedir ve faydaları nelerdir, yakından inceleyelim.
Yapılandırılmamış Oyun Nedir?
Çocuklarda düzenli oyun saatleri, sadece eğlenmek ve stres atmak için planlanan etkinlikler değildir. Aynı zamanda hem gelişim sürecine destek olabilir hem de yetişkinlik döneminde işine yarayacak becerileri erkenden kazanmasını sağlayabilir. Klasik şekilde oynanan oyunlar, belirli kuralları, oyuncu görevleri ve hedefleri olan oyunlardır. Bu tür oyunlar oldukça farklı kategoride ve çok katılımlı şekilde oynanarak bir dizi yetinin gelişiminde etkili olabilir. Yapılandırılmamış veya serbest oyun olarak bilinen oyunlar ise; format olarak, az önce tanımlanandan tamamen farklı bir nitelik taşır. Bu nedenle serbest oyun nedir öğrenmeniz, çocuğunuz için en doğru ve faydalı etkinlikleri planlamanıza da katkı sağlayabilir.
Yapılandırılmamış oyun, kuralları önceden belirlenmeyen veya bulunmayan oyunlar olarak özetlenebilir. Bu tür oyunlarda organize olmuş takımlar, hakemler ve puan sistemi bulunmaz. Oyun, genellikle tam olarak oynandığı sırada kendiliğinden gelişir ve çocuğa olay örgüsünü anında şekillendirerek spontane olma imkanı sunar. Bu sayede odaklanma, hızlı düşünme ve problem çözme gibi birçok kritik yetinin gelişmesine yardımcı olur.
Yapılandırılmamış Oyun Örnekleri
Yapılandırılmamış oyunlar, eski dönemde sokakta, parkta veya bahçede çocukların belirli sınırlar olmadan kendi başına geliştirdiği düzeneklere benzetilebilir. Kendiliğinden o an gelişen ve bir dizi farklı becerinin kullanımını gerektiren bu oyunlar, günümüz modern toplumunda dışarıda planlanması imkansız hale gelmiştir. Ancak aynı modern gelişmelerin katkısıyla üretilen yapılandırılmamış oyun ve oyuncaklar, çok daha sağlıklı ve güvenli şekilde ev ortamına aktarılabilir.
Formatsız ve kuralsız olması sebebiyle vücut ve beyin gelişiminde hayati önemi olan en popüler yapılandırılmamış oyun örnekleri arasında şunlar sıralanabilir:
- Farklı geometri ve şekillere sahip parçaların değişik biçimlerde bir araya getirilmesi şeklinde oynanan ve yaratıcı düşünce, koordinasyon, kavram bilgisi, matematik, bilim gibi birçok yeti üzerinde olumlu etkileri olan magna tiles kitleri
- Her biri doğal ahşap ve su bazlı vernikten üretilmiş farklı kontrplak parçalardan oluşan, değişik şekillerde bir araya getirildiğinde denge ve kas gelişimini hızlandıran ahşap denge blokları
- Kimyasal içermeyen sağlıklı malzemeleri ile güvenilir oyun aralıkları sunan, çocuktaki yaratıcılık, koordinasyon ve sebep-sonuç ilişkisi gibi temel becerileri geliştiren, renkli ahşap su blokları
- Pikler üçgeni, çift yönlü rampa, aktivite küpü ve tırmanma merdiveni gibi doğal ahşaptan üretilmiş elemanlardan oluşan, değişik şekillerde bir araya getirilerek tırmanma, kayma, dengede durma ve saklanma gibi motor becerileri güçlendiren ahşap oyun seti
- %100 sürdürülebilir orman ilkesine bağlı olarak en güvenilir ve sağlıklı şekilde üretilen, renkli ve çok çeşitli parçalardan oluşan, el-göz koordinasyonu ve kavram bağlantıları gelişimini hızlandıran ahşap bloklar
- İlginç şekilli renkli parçaları sayesinde sıradışı yapılar ve kurgular düzenlenmesine imkan tanıyan, yaratıcılığı geliştiren renkli blok setleri
- Gerçek hayatta bulunan eşyalardan ilham alarak ve kimyasal içermeyen sağlıklı malzemeler olmadan üretilen, özellikle empati kurma, yaratıcı düşünme, olaylar arası ilişkiyi anlama gibi konularda çocuklara yardımcı olan doktor seti, meyve seti, vlogger seti gibi set oyuncaklar
Bunların yanı sıra; lego, domino taşları, demiryolu ve tren setleri, maket ve robot setleri de belirli bir kuralı ve sırası olmayan oyunlara verilecek örnekler arasındadır. Bu tip oyunları oyun saatlerine daha çok ekleyerek çocuğunuza birçok açıdan yardımcı olabilirsiniz.
Yapılandırılmamış Oyun Faydaları
Yapılandırılmamış oyun uygulamaları, çocukları gözetimli şekilde belirli bir şeyi öğrenmeye veya yapmaya teşvik eden, ana ve duruma göre değiştirilebilir özellik taşıyan oyunlardır. Bu oyunların çocuklara başlıca kazanımları ise şunlardır:
- Plan yapmadan ve belirli bir sonuca odaklanmadan çeşitli stratejiler geliştirmeye yardımcıdır. Bu özelliği sayesinde gerçek dünyadaki belirsizlikler karşısında sakin kalma ve farklı sorunlarla başa çıkma avantajı sağlar.
- Duygu ve düşüncelerin serbest kalmasına yardımcıdır, çocuğun içindeki gizli yetilerin ve hayal gücünün ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Böylece hangi alana ilgisi olduğunu ve ne tür konularda daha yetenekli olduğunu keşfetmesini sağlar.
- Beyindeki sinir iletim hızını artırarak hayal gücü, konsantrasyon, odaklanma, mantık, mekansal algı ve dil gibi farklı alanları aynı anda aktif hale getirir.
- Belirsiz ve spontane bir düzeneğe sahip olduğundan çocuğun gerçekleştirdiği her adım sonunda daha mutlu, keyifli ve özgür hissetmesini sağlar. Böylece benlik duygusunu iyileştirir ve öz güveni artırır.
- Sosyal becerileri iyileştirerek iletişim ve dil becerilerini güçlendirir.
- Planlamadan ve sadece oyun oynamak için düzenlenen aralıklarda gerçekleştiğinden çocuğu harekete ve eyleme teşvik eder. Yapılandırılmamış oyun saatlerinde çocuk kendini daha özgür ve rahat hissederek farkında olmadan birçok konuda bilinç kazanmış olur.
- Baskı altında kalmadan ve başarısızlık hissine kapılmadan keyifli bir öğrenme deneyimi sunar. Bu nedenle oldukça etkili ve eğlenceli bir eğitim tekniği olarak kullanılabilir.
Çocuğunuzun kimseye gereksinim duymadan, kendi başına verimli vakit geçirirken bir yandan da gelişimsel kazanç sağlamasını isterseniz, Karavan Kids üzerindeki açık uçlu oyuncaklar arasından yaş grubuna uygun seçimler yapabilirsiniz. Sağlıklı, yüksek kaliteli ve doğal malzemelerden elde edilen farklı kitler sayesinde oyunun çocuk gelişimindeki faydalarını yakından deneyimleyebilirsiniz.